اختلال شخصیت مرزی یا Borderlineچیست؟ اختلال شخصیت مرزی چگونه درمان می شود؟ اختلال شخصیت مرزی یا BPD یک بیماری روانی پیچیده است که به اختلالات در الگوهای عاطفی، ارتباطات اجتماعی و رفتارهای فردی منجر میشود. افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، معمولاً ویژگیهایی چون ناپایداری عاطفی، ترس از ترک شدن، و مشکلات در ایجاد و حفظ روابط عاطفی سالم را تجربه میکنند. این اختلال معمولاً در نوجوانی یا اوایل بزرگسالی مشخص میشود و میتواند بر کیفیت زندگی فرد و روابط او با دیگران تأثیر عمیقی بگذارد.
افراد با اختلال شخصیت مرزی ممکن است نوسانات عاطفی شدیدی را تجربه کنند، به طوری که احساسات آنها به سرعت از حالت خوبی به بدی تغییر میکند. این نوسانات عاطفی میتوانند منجر به رفتارهای خودآسیبزننده، افکار خودکشی و یا خشونت عاطفی به خود یا دیگران شوند. علاوه بر این، افراد دچار این اختلال معمولاً در درک خود و هویت خود دچار مشکل هستند و ممکن است احساس پوچی و بیمعنایی کنند.
با وجود چالشهای موجود، بسیاری از افراد با اختلال شخصیت مرزی میتوانند با درمان مناسب و حمایتهای لازم، بهبود یابند و زندگی پربارتری را تجربه کنند.
چه افرادی بیشتر درگیر اختلال شخصیت مرزی هستند؟
اختلال شخصیت مرزی میتواند بر روی افراد مختلف از هر قشر اجتماعی و فرهنگی تأثیر بگذارد، اما چند گروه مشخص از افراد هستند که به نظر میرسد بیشتر در معرض این اختلال قرار دارند:
زنان: پژوهشها نشان میدهند که اختلال شخصیت مرزی به طور چشمگیری در زنان شایعتر است. تقریباً ۷۰ تا ۷۵ درصد از افرادی که به اختلال شخصیت مرزی تشخیص داده میشوند، زنان هستند. این میتواند به عوامل زیستی، اجتماعی و فرهنگی مرتبط باشد که بر روی سلامت روانی زنان اثر میگذارد.
افراد با سابقه خانوادگی: افرادی که در خانوادههایشان سابقه اختلالات شخصیتی یا دیگر اختلالات روانی وجود دارد، معمولاً در معرض خطر بیشتری برای توسعه اختلال شخصیت مرزی هستند. این موضوع میتواند ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی باشد.
افراد با تاریخچه آسیب و سوءاستفاده: آمار نشان میدهد که افرادی که در دوران کودکی یا نوجوانی تجربه آسیبهای روحی، فیزیکی یا جنسی را داشتهاند، بیشتر به این اختلال مبتلا میشوند. تجارب نامناسب در خانواده و محیط میتوانند به توسعه رفتارها و الگوهای عاطفی غیر سالم منجر شوند.
افراد دارای مشکلات سلامت روانی دیگر: بسیاری از افرادی که به اختلال شخصیت مرزی مبتلا هستند، ممکن است با سایر اختلالات روانی نیز دست و پنجه نرم کنند، مانند افسردگی، اضطراب، اختلالات تغذیه، و سوء مصرف مواد. این همزمانی میتواند تشخیص و درمان اختلال شخصیت مرزی را پیچیدهتر کند.
جوانان و بزرگسالان جوان: اختلال شخصیت مرزی معمولاً در دوران نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع میشود. این دورههای سنی به دلیل تغییرات اجتماعی، هیجانی و فیزیولوژیکی ممکن است افراد را حساستر به این اختلال کنند.
با وجود این عوامل، مهم است بدانیم که اختلال شخصیت مرزی میتواند بر روی هر فردی تأثیر بگذارد و تشخیص صحیح و درمان مناسب برای تمامی افرادی که تحت تأثیر این اختلال قرار دارند، ضروری است.
درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD) رویکردهای مختلفی را شامل میشود که به بهترین شکل ممکن به تقویت مهارتهای عاطفی و اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک میکنند.
۱. درمان رفتاری مبتنی بر گفتگو (DBT)
درمان رفتاری (DBT) یک نوع رواندرمانی است که به طور خاص برای درمان اختلال شخصیت مرزی طراحی شده است. این رویکرد شامل ترکیبی از تکنیکهای رفتاری و شناختی و همچنین آموزش مهارتهای مختلف است. DBT به بیماران کمک میکند تا مهارتهای مقابلهای بهتری را یاد بگیرند، دچار نوسانات عاطفی کمتری شوند و روابط اجتماعی را بهبود بخشند. در این درمان، بیماران میآموزند که چگونه با احساسات شدید و ناخوشایند خود به شکل مؤثری برخورد کنند و تکنیکهایی برای کاهش رفتارهای خودآسیبزننده و افزایش توانایی در مدیریت استرس یاد میگیرند.
۲. طرحواره درمانی متمرکز بر اختلال شخصیت مرزی
طرحواره درمانی یک رویکرد رواندرمانی است که به شناسایی و تغییر الگوهای اصلی تفکر و احساسات منفی در افراد میپردازد. در درمان اختلال شخصیت مرزی، تمرکز بر روی اصلاح الگوهای تفکری غیر منطقی و ارتباطی است که موجب ایجاد مشکلات در روابط و احساسات نابسامان میشوند. این درمان به بیماران کمک میکند تا از تجارب دردناک گذشته خود آگاه شوند و به شیوهای سالمتر به آنها پاسخ دهند. همچنین، طرحواره درمانی میتواند به افراد ناخودآگاه کمک کند تا الگوهای رفتاری خود را شناسایی و تغییر دهند.
درمان مبتنی بر ذهنسازی (MBT) بر روی بهبود مهارتهای اجتماعی و توانایی درک احساسات و افکار دیگران تمرکز دارد. افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی معمولاً در پردازش احساسات خود و دیگران دشواری دارند .MBT آموزش میدهد که چگونه افراد میتوانند پارامترهای احساسی و اجتماعی را در تعاملات خود شناسایی و بررسی کنند. این روش به تدریج مهارتهای شناسایی و پاسخدهی به احساسات را در بیماران تقویت میکند و به آنها کمک میکند تا روابط بهتری با دیگران برقرار کنند و نوسانات عاطفی را کمتر تجربه کنند.
۴. آموزش سیستم پیشبینیپذیری احساسی و حلمسئله (STEPPS)
STEPPS یک برنامه ساختاریافته است که با هدف آموزش مهارتهای حل مسئله و پیشبینیپذیری احساسی به بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی طراحی شده است. این برنامه شامل جلسات گروهی و فردی است و بر روی بهبود تواناییهای عاطفی، شناختی و رفتاری تمرکز دارد. STEPPS به بیماران کمک میکند تا روشهای مؤثر برای مدیریت احساسات پیچیده را یاد بگیرند و نوسانات عاطفی را کاهش دهند. این رویکرد همچنین درک بهتری از چالشها در روابط اجتماعی را در بیماران ایجاد میکند.
رواندرمانی مبتنی بر انتقال (TFP) بر تحلیل روابط بین بیمار و درمانگر تمرکز دارد تا الگوهای رفتاری و عاطفی بیمار را شناسایی و کاوش کند. این رویکرد مبتنی بر این فرض است که تجربیات تاریخی و کودکانه افراد بر الگوهای ارتباطی فعلی آنها تأثیر میگذارد. در TFP، بیماران به درک و بررسی احساسات، واکنشها و الگوهای تفکری خود میپردازند و میآموزند که چگونه این عناصر بر روابط کنونیشان تأثیر میگذارد. هدف TFP کمک به بیماران برای شناسایی تغییرات در احساسات و رفتارهای خود در تاریخچه و روابط فعلی است.
در مجموع، این رویکردها به عنوان ابزارهای مؤثر در درمان افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی شناخته میشوند و میتوانند به آنها کمک کنند تا کیفیت زندگی را بهبود دهند و با چالشهای روانی و اجتماعی خود بهتر کنار بیایند.