درمان افسردگی با تشنج الکتریکی(ECT)

درمان افسردگی با تشنج الکتریکی(ECT)

چند سوال رایج در مورد شوک درمانی یا ECT، ممکن است که با این سوالات مواجه شده باشید که  آیا برای درمان افسردگی ، شوک درمانی یا همان ECT موثر است؟ برای درمان افسردگی ، شوک بگیرم یا نه؟ شوک الکتریکی یا ECT ترس داره؟ عوارض ناشی از ECT چیست؟  آیا ECT فراموشی و نقص حافظه می‌آورد؟ آیا ECT ترسناک و دردناک است؟

درمان افسردگی با تشنج الکتریکی (ECT) یکی از روش‌های درمانی موثر در موارد شدید افسردگی و اختلالات روانی است که ممکن است به درمان‌های دارویی و روان‌درمانی پاسخ مثبتی ندهند. ECT یک روش پزشکی است که در آن محرک‌های الکتریکی به مغز منتقل می‌شود تا به طور موقت ایجاد تشنج کند. این تکنیک معمولاً تحت نظارت پزشکان متخصص و با استفاده از بیهوشی عمومی انجام می‌شود.

ECT به عنوان یک گزینه درمانی عمدتاً در مواردی انتخاب می‌شود که افسردگی شدید باشد و با علایمی مانند افکار خودکشی، بی‌خوابی شدید، یا عدم توانایی در انجام فعالیت‌های روزمره همراه باشد. همچنین، در مواردی که داروهای ضدافسردگی به طور مؤثری عمل نمی‌کنند یا بیمار تحمل عوارض جانبی داروها را ندارد، ECT می‌تواند به عنوان یک گزینه معتبر مطرح شود.

این روش به دلیل اثر بخشی فوری در بهبود علائم افسردگی و بازگرداندن فعالیت‌های روزمره، به ویژه در بیماران در وضعیت بحرانی، اهمیت دارد. با این حال، ECT نیز ممکن است عوارض جانبی داشته باشد که شامل اختلالات حافظه و تغییرات شناختی است. بنابراین، پیش از انتخاب این روش، نیاز به مشاوره دقیق و ارزیابی کامل توسط متخصصان سلامت روان وجود دارد.

ویس دکتر سامان سلامیان روانشناس نوجوان در رابطه با درمان افسردگی با تشنج الکتریکی

✍️دکتر سلاميان روانشناس و عضو انجمن روانشناسان آمریکا APA

شدت علائم‌ افسردگی و یا اقدام یا تکرار افکار  خودکشی ، سبب می‌شود که روان‌پزشک و درمانگر پیشنهاد درمان فیزیکی ای سی تیECT برای درمان افسردگی و مانیا بدهد.اما Electroconvulsive therapy (درمان با جریان الکتریکی تشنج‌آور) یا شوک درمانی چیست؟

اگر می‌خواهید در مورد درمان افسردگی با شوک بیشتر بدانید ، این مطلب شما را با برخی نکات در مورد ECT یا شوک الکتریکی در درمان افسردگی آشنا می‌کند:

ECT

نه دردناک هست و نه ترسناک!

ایده تفکر درمان با برق، درمان با شوک یا درمان با تشنج الکتریکی از زمانی شکل گرفت که دیده شد افرادی که مبتلا به صرع هستند یا مبتلا به  اپیلپسی هستند و هر چند وقت یک‌بار که دچار حمله صرع می‌شوند ، اگر همزمان با صرع ، اختلال خلقی داشتند ، بعد از حمله صرع و تشنج شرایط خلقی آنها بهتر می‌شود و اصطلاحا Improve in mood پیدا می‌کنند و این داستان علاوه بر این‌که بسیار جالب بود ، راهنمایی برای درمانگران و روانپزشکان و روانشناسان برای درمان افسردگی بود. در نتیجه برای پژوهشگران این سوال پیش آمد که آیا اگر تشنج مصنوعی برای یک نفر مبتلا به افسردگی ایجاد کنیم،  آیا ممکن است بهبود خلق برایش ایجاد شود یا خیر؟

وقتی جریان برق متناوب از جمجمه ما عبور کند ،(حال چه دو الکترود برای عبور جریان الکتریکی،  یک طرف جمجمه یا دو طرف جمجمه ما باشد )، دچار تشنج مصنوعی خواهیم شد.

درمان با ECT یا شوک الکتریکی به نحوی است که  شما نمی‌توانید تشنج را مشاهده کنید. در نتیجه برخلاف آنچه در برخی فیلم‌های سینمایی نشان داده شده است مثل:

“پرواز بر فراز آشیانه فاخته “

یا فیلم ایرانی “علی سنتوری” ، بیمار درد می‌کشد و چهره‌اش در هم می‌رود و یا چیزهای دیگر ، اینها همگی غیرعلمی و ظلمی است  به درمان با ECTو بیماران افسرده،  که برای ایشان ایجاد ترس و وحشت می‌کند.

در یک دوره پنجاه ساله فیلم‌های امریکایی هالیوود و فیلمهای هندی بالیوود بررسی شد و مشخص گردید که  ۲۲ فیلم از هالیوود و  ۱۳ فیلم از بالیوود به ECT

اشاره کرده و آنرا یک درمان وحشتناک و تنبیهی معرفی کرده‌اند، در حالیکه خبرخوب این است که  اصلا و ابدا درمان افسردگی با شوک الکتریکی ، تنبیهی و دردناک نیست.

نکته مهم این است که بیمار برای درمان با شوک الکتریکی یا ECT مانند یک عمل جراحی در اتاق عمل ، در اتاق ECT توسط متخصص بیهوشی ، یک بیهوشی عمومی می‌گیرد و تکنسین  انجام ECT و درمانگر در اتاق ECT هستند و بیمار از درمان با تشنج الکتریکی احساس هیچ درد و ناراحتی نخواهد داشت.

حتی به بیمار شل کننده عظلانی هم داده می‌شود و عضلات اسکلتی بیمار شل هست بنابراین تشنج را به صورت لرزش در اندام‌های بیمار نمی‌بینیم و تازه برای اینکه انجام تشنج را در یک عضو بیمار ببینند یک کاف فشار خون

 (کیسه ای پلاستیکی که احتمالا موقع گرفتن فشار خون به دور بازو یا دیت سمادبیته شده است که به دور عضوی از  بیمار بسته می شود و با افزایش حجم هوای درون آن، عضو را در بر می گیرد و از عبور خون در  رگهای عضو در برگرفته شده ، ممانعت به عمل می‌آورد.) میبنددند و بعدا شل کننده عضلات تزریق می‌کنند و در مراکزی که همزمان نوار مغز یا EEG گرفته می‌شود،  این کار را هم نمی کنند و اصلا تشنج و لرزش عضلات توسط مشاهده کننده بیرونی دیده نمی‌شود و فقط در نمودار مغزی او ، دیده می‌شود که که دچار شوک الکتریکی و عبور جریان الکتریسیته از مغز شده است و هیچ آثار بیرونی قابل مشاهده حتی برای پزشک و درمانگر هم ندارد.

شما می توانید جهت اطلاع از اهمیت و نیاز به مشاوره آنلاین در دنیای امروز به این صفحه بروید.

ECT

از درمان‌های سریع الجواب است و احتمال اینکه بعد یک هفته و ۳ بار گرفتن شوک یا ECT ، بیمار افکار خودکشی را کنار بگذارد بسیار محتمل است و برای افرادی که احتمال خودکشی زیاد دارند و خانواده‌هایی که امکان پایش مداوم  بیمار خود را ندارند و ممکن است بیمار به خود ، آسیب و ضربه بزند ، باید آن شخص را بستری کرد ، ولی در بیمارستان نیز ممکن است با ملافه ، سیم برق یا لوازم تیز و برنده داخل بیمارستان و یا هر چیز دیگری خود را خلاص کند (خودکشی)

پس در هنگام بستری نیز باید درمانی به او بدهیم که سریع جواب بدهد ، داروهای ضدافسردگی که اولین اثرات آن ، خستگی زدایی و کند شدن سایکوموتور است ، ظرف زمان کوتاه  افکار خودکشی را  از بین نمی‌برد،  بلکه حتی ممکن است داروهای ضد افسردگی سبب افزایش افکار خودکشی هم بشود!

بنابراین درمان با شوک الکتریکی،  علایم افسردگی و مانیا را به سرعت (حتی در عرض یک هفته)  درمان می‌کندنکته مهم دیگر این است که انجام ECT در مانیا و افسردگی کمی با هم متفاوت هستند.

در افسردگی تک قطبی دو تا پالس دهنده الکتریکی را روی یک نیمکره مغز می‌گذارند ولی در اختلال دو قطبی در روی دو نیمکره مغز می‌گذارند .

در افراد ی که علائم کاتاتونیک دارند چه در اثر افسردگی چه مانیا ( ثابت ماندن شخص بدون حرکت و عدم واکنش به محیط اطراف)

دارند ، نه غدا می‌خورند و نه حرکت می کنند ، عوارض طبی زیادی ممکن است گریبانگیر شخص بیمار بشود لذا درمان با شوک الکتریکی یا

ECT توصیه می‌شود.

همچنین اگر به دنبال بهترین روانشناس نوجوان در تهران هستید این صفحه به شما کمک خواهد کرد.

نکته مهم دیگر این‌که ، چون داروهای روانپزشکی ، عوارض  زیادی برای جنین دارند ، برای مادران حامله ، درمان با شوک الکتریکی بسیار کم عارضه‌تر از ، درمان‌های شیمیایی با داروست. البته باز هم به عنوان یک خبر خوب ، اضافه کنیم که درمانهای دارویی جدید، کم عارضه تر از دو دهه قبل است ، پس ممکن است که برای یک زن حامله، امروزه باز هم درمان‌های دارویی مقدم بر ECT و شوک درمانی باشد ولی سابقا

در ایران درمان خط اول افسردگی خانمهای باردار ، درمان با ECT الکترو شوک و درمان با تشنج بود.

نکته مهم : درمان فیزیکی الکتروشوک یا درمان با تشنج

 نه دردناک هست و نه ترسناک!

لطفا تحت تاثیر فیلمهای سینمایی غیرعلمی،  ایرانی و آمریکایی قرار نگیرید.

فقط ممکن است تا چند هفته ، کمی سبب کاهش حافظه و اخلال در به‌ یاد آوری برخی اسامی شود که به تدریج طرف چند ماه موارد از یاد رفته حتی فرمول‌های ریاضی  و مثلثات و شعر و قصه و درس هم باز می‌گردد و اخیرا روشهایی آمده‌اند که با آنها ، عارضه اخلال در یادآوری اسامی کاهش یافته است. مثلا با چکاندن قطره دسموپرسین در بینی ، قبل از انجام‌ تشنج درمانی،  اختلال حافظه ناشی از ECT بسیار کاهش می‌یابد.

محدود کردن شوک به نیمکره راست ، کاهش حافظه را کم می‌کند. اما خبر خوب این است که اختلال حافظه عموما فقط،چند ماه یا کمتر ادامه می‌یابد و نگرانی خاصی ندارد.

اما یک خبر بد هم این که نقطه ضعف ECT احتمال برگشت افسردگی می‌باشد . در مقام قیاس با روان‌درمانی با داروهای ضد افسردگی ECT بهتر و زودتر عمل می‌کند و به درصد بیشتری از افسردگان  و افرادی که دچار مانیا هستند کمک می‌کند ولی ممکن است اثرات مثبت آن، بعد از مدت زمانی ، از بین برود که مجددا باید برای بیمار ECT انجام شود.

با گذشت بیش از پنجاه سال از دریافتن آثار مثبت شوک درمانی ، هنوز به طور مشخص معلوم نشده که چگونه روش ECT  یا درمان با شوک الکتریکی می‌تواند به درمان افسردگی بیانجامد در سال ۲۰۰۷ محققی به مان پررا دریافت که ECT همانند داروهای ضدافسردگی ، می‌تواند تکثیر نورون‌های جدید در هیپوکامپ مغز را زیاد کند.

پژوهشگری به نام آلتار در سال ۲۰۰۴ نیز نشان داد

شوک درمانی یا ECT ظاهر یکصد و بیست ژن را در قشر پیشانی مغز و ناحیه هیپوکامپ تغییر می‌دهد.

اگر مراقبت استاندارد داشته باشیم شوک درمانی توصیه می‌شود‌.

در صورتی که شوک درمانی توسط روانپزشک به شما توصیه شده است ،  می‌‌توانید از طریق امکان مشاوره تلفنی با مجموعه روانپناه ، در ارتباط باشید و از مشاوره دکتر سلامیان راهنمایی بیشتر کسب کنید.

تلفن:

02126645173

02126645161

09034230789

امروزه روانپزشکان از ECT عموما برای افراد مبتلا به افسردگی شدید که به داروهای ضدافسردگی پاسخ نمی‌دهند، سود می‌جویند.ECT باید با رضایت آگاهانه شخص ، تجویز گردد، گاهی هم با حکم دادگاه

 ECT انجام می‌شود.

عموما برای افرادی که در معرض خودکشی هستند ،  ECT یک روز درمیان در عرض دو هفته انجام می‌شود.

به طور کلی و به عنوان جمعبندی درمان با ECT  برای کاهش افسردگی می‌تواند یک مسیر موثر و کم‌خطر باشد.

بیشتر بخوانید: اختلال شخصیت نمایشی

درمان با تحریک الکتریکی مغز TMS

Transcranial magnetic stimulation

(تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال)

تحریک الکتریکی مغز یا درمان با تحریک مکرر مغناطیسی ،  یکی دیگر از روش‌های فیزیکی ، غیر دارویی درمان افسردگی به شمار می‌رود.

شخصی به نام رات‌ول در سال ۲۰۰۷ نشان داد میدان مغناطیسی شدید وارد جمجمه یا کاسه سر شده و اکسون‌های نزدیک به سطح مغز را تحریک می‌کند، با این‌که مکانیسم و نحوه عملکرد تحریک مکرر مغناطیسی مغز هنوز معلوم نشده ولی تا حدی می‌تواند به درمان افسردگی کمک کند.

TMS عموما در کنار سایر ورمان‌های افسردگی به کار می رود.

در  روش تصویربرداری مغزی عملکردی یا PET دیده شده است که(عملکرد مغز را نشان می‌دهد و نه تصویر مغز را ) ، در افراد دچار اختلال خلقی ،

کاهش متابولیسم فرونتال یا هایپوفرونتالیتی داریم.

که در دوره مانیا و افسردگی ها هایپوفرونتالیتی متفاوت است.

در افسردگی‌ها ، کاهش متابولیسم فرونتال چپ داریم و در مانیا،  هایپوفرونتالیتی راست داریم.

 تحریک با پالس مغناطیسی قوی که مدام قطع و وصل می‌شود، از روی پوست جمجمه روی مغز انجام میشود، که یک روش غیر تهاجمی و از روی پوست سر است‌ ولی میدان مغناطیسی قوی،  از جمجمه عبور می کند و با قطع و وصل پالس‌های مغناطیسی سبب تحریک نورون‌ها در مغز می‌شود. .این عمل به مدت

چهل دقیقه انجام می‌شود و بین چهار تا شش هفته بهبود خلقی حاصل می‌شود.زمان تاثیر ، مثل داروها و قرص‌های ضد افسردگی‌ها می‌باشد. در مورد اینکه  درمان با تحریک الکتریکی مغز ، را تا چه زمانی باید انجام داد ، مطالعات زیادی هم انجام نشده است .

TMS  درمانی گران و کم در دسترس است.

البته درمان با تحریک مغناطیسی مغز ، برای افرادی که به دارو مقاوم هستند یک درمان جدید با عوارض جانبی کم و قابل انجام در مطب می‌باشد و تنها  عارضه TMSیا RTMS ، سردرد و تحریک پوستی است.

VNS چیست؟

این درمان مخفف

Vagus Nerve Stimulation (VNS) Therapy می‌باشد.

درآن با تحریک عصب واگ، یا عصب زوج ۱۲  (VNS)یک روش درمانی با استفاده از یک دستگاه برای تحریک عصب می‌باشد  که  از طرف سازمان غدا و داروی آمریکا  ،  برای افراد  افسرده مقاوم به درمان تایید گردیده این عصب از جمجمه بیرون می آید و از کنار ستون مهره‌ها پایبن می‌رود و  به همه جا عصب دهی می‌کند، من جمله به احشاء شکمی و گوارشی.

دیده شده که، تحریک عصب واگ سمت چپ،  سبب بهبود خلق در افراد افسرده شده است .

Improvement in mood

میزان تشنج در افراد مبتلا به  صرع با تحریک این عصب خلق بهبود و میزان تشنج‌ها کم شده است.

اگر شنیده‌اید که تنفس عمیق ، مدیتیشتن به همراه ماساژ همین عصب، خنده، یوگا ، دوش آب سرد برای کاهش اضطراب و افسردگی مناسب هستند ، این داستان می‌تواند به تحریک عصب واگ ارتباط داشته باشد.

VNS

 دستگاه دستی یا باتری ضربان ساز است که، عصب واگ را روی گردن تحریک می‌کنند ولی مطالعات زیادی تا به امروز انجام نشده است.پروتکل درمانی این روش هنوز تدوین نشده‌است.  این درمان تحت پوشش بیمه نبوده و تا حدی هم گران است.

فتو تراپی یا نوردرمانی:

 برای افرادی که حداقل دو سال در پاییز و زمستان دچار افسردگی فصلی می‌شوند به کار می‌آید بروز  این افسردگی  تابع فصل است ، و شخص باید افسردگی خارج فصلی نداشته باشندکه بتونیم او را دارای مشخصات SAD یل افسردگی فصلی بدانید.

در مطلب جداگانه و مفصل دیگری با بررسی کامل این افسردگی پرداخته ایم.

 افسردگی فصلی به سیستم ملاتونین سروتونین بدن آدمی  ربط دارد و علت رخداد آن، تحریک نوری روی غده پینه آل یا صنوبری می‌باشد . اکثرا افسردگی فصلی برای زن‌ها با میانگین سن ۴۰ سال رخ می‌دهد. برای درمان فتوتراپی

  بسته به میزان افسردگی، از تابلوی نورانی با لوکس ۱۵۰۰ نا ۱۰۰۰۰ لوکس میتوان استفاده کرد که  در میدان دید مریض روزی دو ساعت قبل طلوع یا بعد غروب خورشید قرار می‌گیرد.

و یا مثلا یک‌ساعت قبل طلوع و یک‌ساعت بعد غروب که مغز را گول بزنیم که مثلا روز کوتاه نشده است.

 مراقبت های بعد از شوک درمانی

پس از انجام شوک درمانی، مراقبت‌های مناسبی ضروری است تا بهبودی بهتر و جلوگیری از عوارض مساعد شود.

1. مراقبت‌های اولیه بعد از عمل

    پس از انجام شوک درمانی، بیمار معمولاً باید برای مدتی در مرکز درمانی تحت نظر باشد تا پزشکان وضعیت او را کنترل کنند.

    در این مرحله، ممکن است بیمار دچار سردرد، حالت تهوع یا گیجی شود. پزشک باید این عوارض را بررسی و مدیریت کند.

2. رژیم غذایی و مایعات

    پس از شوک درمانی، بیمار باید به تدریج مایعات را به بدن بازگرداند، به ویژه اگر دچار حالت تهوع شده باشد.

    مصرف غذاهای سبک و مغذی می‌تواند به بهبودی سریع‌تر کمک کند.

3. استراحت و خواب

    خواب کافی و استراحت یکی از عوامل کلیدی در روند بهبودی است. تشویق بیمار به استراحت و خواب کافی کمک می‌کند تا احساس خستگی و گیجی کمتری داشته باشد.

    در روزهای اولیه بعد از درمان، بیمار باید از فعالیت‌های سنگین و استرس‌زا پرهیز کند.

4. مراقبت‌های روانی

    وجود خانواده و دوستان در کنار بیمار می‌تواند به او احساس آرامش دهد. گفتگو درباره تجربیات و احساسات می‌تواند به فرآیند بهبودی کمک کند.

    مهم است که بیمار به جلسات مشاوره و درمان‌های پیگیری که توسط درمانگر یا روانپزشک مقرر شده است، ادامه دهد.

5. نظارت بر علائم و عوارض

    خانواده و دوستان باید وضعیت بیمار را رصد کنند تا در صورت بروز هرگونه عوارض ناخواسته (مانند تغییرات غیرعادی در رفتار یا احساسات) به پزشک مراجعه کنند.

    برخی از بیماران ممکن است دچار اختلالات حافظه یا تغییرات در خلق‌وخو شوند. در صورت بروز این مشکلات، مراجعه به پزشک ضروری است.

6. اجتناب از مواد مخدر و الکل

    بیمار باید از مصرف الکل و مواد مخدر پرهیز کند زیرا این موارد می‌توانند تأثیر درمان را کاهش دهند و عوارض ناخواسته ایجاد کنند.

مراقبت‌های بعد از شوک درمانی نقش مهمی در فرآیند بهبودی دارند. با توجه به این نکات و مشورت با تیم درمانی، بیماران می‌توانند بهبود بهتری را تجربه کنند و از عوارض جانبی یا مشکلات پیش‌آمده جلوگیری کنند.

✍️دکتر سلاميان روانشناس و عضو انجمن روانشناسان آمریکا APA

در صورتی که از افسردگی و اضطراب رنج می‌برید یا افکار خودکشی دارید و یا در مورد راهکارهای درمانی بدون دارو برای تراپی و روان درمانی به دنبال مشاور زبده و با تجربه می‌گردید ، می‌‌توانید از طریق مشاوره تلفنی  با متخصصین مرکز مشاوره روانپناه  در ارتباط باشید . برای پذیرش سریع و ثبت سریع وقت مشاوره تلفنی ، همین الان با شماره‌های زیر

02126645173

02126645161

09034230789

تماس بگیرید.