اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
اختلال شخصیت اسکیزوتایپال یکی از اختلالات شخصیتی است که به عنوان بخشی از دسته اختلالات شخصیتی عجیب و غریب شناخته می‌شود. این اختلال با مجموعه‌ای از ویژگی‌ها و نشانه‌ها مشخص می‌شود که به طور خاص بر نحوه تفکر، ادراک و ارتباطات اجتماعی فرد تأثیر می‌گذارد.
افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال معمولاً دارای افکار و باورهای خاص و غیرمعمول هستند؛ به عنوان مثال، ممکن است احساس کنند که تحت تأثیر نیروهای خاص، قدرت‌های ماورایی یا حتی افکار دیگران قرار دارند. این نوع تفکر می‌تواند منجر به رفتارهای عجیب و غریب یا نامنظم شود. همچنین، این افراد ممکن است در برقراری ارتباطات اجتماعی دچار مشکل باشند و در نتیجه، روابط اجتماعی محدودی داشته باشند.
این اختلال معمولاً در اوایل بزرگسالی آغاز می‌شود و می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد و روابط او با دیگران داشته باشد. درمان این اختلال معمولاً شامل روان‌درمانی و در برخی موارد استفاده از داروها برای کاهش علائم می‌شود. شناخت دقیق این اختلال و شناسایی آن از اهمیت بالایی برخوردار است تا افراد مبتلا بتوانند حمایت و درمان لازم را دریافت کنند.
بیشتر بدانید: آلزایمر یا بیماری فراموشی
چه کسانی در معرض ابتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال قرار دارند؟
اختلال شخصیت اسکیزوتایپال می‌تواند بر روی هر فردی تأثیر بگذارد، اما برخی عوامل می‌توانند احتمال ابتلا به این اختلال را افزایش دهند. مهم‌ترین این عوامل عبارتند از:
ژنتیک و تاریخچه خانوادگی: افرادی که در خانواده‌شان سابقه اختلالات روانی، به ویژه اختلالات شخصیت مانند اسکیزوفرنی یا اسکیزوتایپال وجود دارد، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این اختلال باشند.
مجموعه‌ای از عوامل زیستی: برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که تغییرات در ساختار و عملکرد مغز ممکن است با اختلالات شخصیت ارتباط داشته باشد.
تجربیات دوران کودکی: تجربه‌های ناگوار یا فاجعه‌بار در دوران کودکی، مانند سوء استفاده یا غفلت عاطفی، می‌توانند ریسک ابتلا به این اختلال را افزایش دهند.
ویژگیهای شخصیتی: افرادی که دارای ویژگیهای شخصیتی خاصی مانند گوشه‌گیری، اضطراب اجتماعی یا تمایل به تفکر غیرعادی هستند، ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال قرار گیرند.
محیط اجتماعی: زندگی در شرایط اجتماعی ناکارآمد، مانند انزوا اجتماعی یا عدم حمایت اجتماعی، می‌تواند به بروز نشانه‌های این اختلال کمک کند.
سن: این اختلال معمولاً در اوایل بزرگسالی شروع می‌شود، بنابراین سن نیز می‌تواند عامل مؤثری در تشخیص و بروز علائم باشد.
با این حال، لازم به ذکر است که وجود یکی یا چند مورد از این عوامل به تنهایی نمی‌تواند به معنای ابتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال باشد، و تشخیص نهایی باید توسط متخصصین روانپزشکی انجام گیرد.
بیشتر بدانید: ویژگیهای روانی اجتماعی سالمندان
علائم اسکیزوتایپال
اختلال شخصیت اسکیزوتایپال با مجموعه‌ای از علائم و نشانه‌ها مشخص می‌شود که می‌توان آنها را به دو دسته اصلی تقسیم کرد: ویژگیهای شناختی/ادراکی و ویژگیهای رفتاری/اجتماعی. برخی از مهم‌ترین علائم این اختلال به شرح زیر است:
۱. ویژگیهای شناختی و ادراکی:
تفکر غیرمعمول و غیرنرمال: افراد مبتلا به این اختلال ممکن است افکار و ایده‌های خاص و عجیب داشته باشند که با واقعیت سازگار نیستند. این باورها می‌توانند شامل اعتقادات ماورایی یا فکر کردن به نیروهای خاص باشند.
تجربیات ادراکی غیرعادی: مانند توهم یا احساساتی که در آنها احساس می‌کنند که تحت تأثیر نیروهای خارجی هستند یا به نوعی از افکار دیگران آگاه هستند (درک غیرمعمول از افکار و احساسات دیگران).
۲. ویژگیهای رفتاری و اجتماعی:
مشکلات در روابط اجتماعی: این افراد عموماً در برقراری ارتباطات اجتماعی دچار مشکل هستند و ممکن است احساس انزوا یا تنهایی کنند.
رفتار عجیب یا غیرمعمول: ممکن است رفتارهای نامتعارف یا نامناسب
در موقعیت‌های اجتماعی نشان دهند.
عدم اعتماد به نفس اجتماعی: این افراد ممکن است احساس اضطراب اجتماعی داشته باشند و در موقعیت‌های اجتماعی دچار استرس شوند.
۳. ویژگیهای عاطفی:
احساس خستگی : ممکن است این افراد از نظر عاطفی احساس منفعل بودن یا خستگی نمایند.
کمبود ابراز عاطفی: آنان معمولاً در بیان احساسات خود دچار مشکل هستند و ممکن است به دیگران احساس دوری کنند.
۴. تفکر عجیب و غریب:
افکار و برداشت‌های عجیب: این افراد ممکن است به ایده‌ها یا تفکرات غیرعادی به‌جای افکار منطقی و عقلانی تمایل داشته باشند.
تشخیص این اختلال و مدیریت علائم آن به کمک متخصصین سلامت روان ضروری است، زیرا افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال ممکن است دچار چالش‌های جدی در زندگی روزمره و روابط اجتماعی خود شوند. درمان ممکن است شامل روان‌درمانی و دارو درمانی باشد.
درمان اسکیزوتایپال چیست؟
درمان اختلال شخصیت اسکیزوتایپال می‌تواند چالش‌برانگیز باشد و معمولاً شامل ترکیبی از رویکردهای روان‌درمانی و دارو درمانی است. هدف از درمان، کاهش علائم، بهبود عملکرد اجتماعی و افزایش کیفیت زندگی فرد است.
۱. روان‌درمانی
روان‌درمانی شناختی-رفتاری (CBT) :این رویکرد به افراد کمک می‌کند تا الگوهای تفکری غیرمنطقی و نامناسب خود را شناسایی و تغییر دهند. می‌تواند به آنها در مدیریت اضطراب و بهبود مهارت‌های اجتماعی کمک کند.
روان‌درمانی میان‌فردی: این نوع درمان بر روی روابط اجتماعی و بهبود مهارت‌های ارتباطی تمرکز دارد و می‌تواند به افراد کمک کند تا بهتر با دیگران ارتباط برقرار کنند.
درمان گروهی: مشارکت در گروه درمانی می‌تواند حس انزوا را کاهش دهد و فرصت‌هایی برای یادگیری مهارت‌های اجتماعی فراهم کند.
۲. دارو درمانی
داروهای ضداضطراب و ضدافسردگی: برخی از داروها می‌توانند به کاهش علائم اضطراب و افسردگی که ممکن است در افراد مبتلا وجود داشته باشد، کمک کنند. هرچند هیچ دارویی به‌طور خاص برای درمان اختلال شخصیت اسکیزوتایپال تأیید نشده‌است، پزشکان ممکن است بسته به علائم خاص فرد، داروهای مختلفی را تجویز کنند.
۳. استراتژی‌های مدیریت استرس
آموزش مهارت‌های اجتماعی: یادگیری تکنیک‌های مؤثر برقراری ارتباط و حل مسأله می‌تواند به افراد کمک کند تا احساس بهتری نسبت به خود و تعاملات اجتماعی پیدا کنند.
مدیریت پیشرفت: تعیین اهداف کوتاه‌مدت و ارزیابی پیشرفت در روابط و عملکرد روزمره می‌تواند به افزایش اعتماد به نفس و خودکارآمدی کمک کند.
۴. پشتیبانی اجتماعی
خانواده‌درمانی: درگیر کردن اعضای خانواده در فرایند درمان می‌تواند موجب بهبود محیط اجتماعی فرد و کاهش احساس انزوا شود.
پشتیبانی از سمت دوستان و نزدیکان: افراد مبتلا به این اختلال می‌توانند از پشتیبانی عاطفی افرادی که به آنها نزدیک هستند بهره‌مند شوند.
در نهایت می توان گفت، درمان اختلال شخصیت اسکیزوتایپال به دلیل ویژگیهای خاص این اختلال نیاز به زمان و صبر دارد. همکاری نزدیک با بهترین روانشناس آنلاین خانواده می‌تواند به افراد مبتلا کمک کند تا با چالش‌های خود بهتر کنار بیایند و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.
جهت مشاوره و راهنمایی بیشتر با شماره های زیر۰۲۱۲۶۶۴۵۱۷۳-۰۲۱۲۶۶۴۵۱۶۱و یا شماره ۰۹۰۳۴۲۳۰۷۸۹ تماس بگیرید. مجموعه روان پناه همراه با دکتر سمانه سلامیان روانشناسی بالینی و دکتر سامان سلامیان روانشناس نوجوان در خدمت شما عزیزان است.