اختلال سوء مصرف مواد مخدر

اختلال سوء مصرف مواد مخدر

اختلال سوء مصرف مواد مخدر به‌ عنوان یکی از چالش‌های جدی بهداشت عمومی در جهان معاصر، به شدت بر سلامت جسمی و روانی فرد، روابط اجتماعی و کیفیت زندگی افراد تأثیر می‌گذارد. در دهه‌های اخیر، شیوع مصرف مواد مخدر از لحاظ نوع، شدت و دسترسی به این مواد به‌طور چشم‌گیری افزایش یافته است. این اختلال بر اثر ترکیبی از عوامل بیولوژیکی، روانی و اجتماعی شکل می‌گیرد و می‌تواند به وابستگی شدید و بروز مشکلات متعدد در زندگی شخصی و اجتماعی فرد منجر شود.

با توجه به اهمیت آگاهی‌رسانی و شناخت دقیق این اختلال در جامعه، مرکز مشاوره روانپناه تلاش می‌کند تا نشان دهد چگونه می‌توان از طریق تشخیص سریع، مداخلات مؤثر و حمایت‌های اجتماعی به بهبود وضعیت افرادی که از این اختلال رنج می‌برند، کمک کرد. در نهایت، فراهم آوردن اطلاعات لازم به‌منظور ارتقاء سطح آگاهی و پیشگیری از سوء مصرف مواد می‌تواند نقش بسزایی در سلامت فردی و اجتماعی ایفا کند.

اختلال مصرف مواد به شرایطی اطلاق می‌شود که فرد به طور مکرر از مواد مخدر، الکل، یا مواد دیگر به گونه‌ای استفاده می‌کند که منجر به آسیب به سلامت جسمی، روانی یا اجتماعی او می‌شود. موادی که معمولاً باعث اختلال مصرف می‌شوند شامل الکل، opioids (مانند هروئین و برخی مسکن‌های قوی)، کوکائین، ماری‌جوانا، آمفتامین‌ها، نیکوتین، و مواد توهم‌زا هستند. استفاده مکرر و نادرست از این مواد می‌تواند منجر به وابستگی فیزیکی و روانی، بروز علائم ترک، و مشکلات جدی در روابط اجتماعی و عملکرد روزمره فرد گردد. بنابراین، تشخیص و درمان به موقع اختلال مصرف مواد بسیار ضروری است.

مصرف مواد مخدر احتمال بروز کدام اختلالات را افزایش می دهد؟

مصرف مواد مخدر می‌تواند طیف وسیعی از اختلالات روانی و جسمی را به دنبال داشته باشد. این اختلالات بسته به نوع ماده مصرفی، مدت زمان و میزان مصرف، و همچنین عوامل فردی مانند سن، جنسیت و سابقه خانوادگی، متفاوت هستند.

اختلالات روانی

شامل افسردگی، اضطراب، نوسانات شدید خلقی و حتی اختلال دوقطبی.

مانند اسکیزوفرنی، که در آن فرد واقعیت را از توهمات و هذیان‌ها تشخیص نمی‌دهد.

تغییراتی در نحوه تفکر، احساس و رفتار فرد که می‌تواند منجر به مشکلات در روابط اجتماعی و عملکرد شود.

شامل بی‌خوابی، خواب‌آلودگی بیش از حد و کابوس‌های شبانه.

کاهش یا افزایش شدید اشتها.

اختلالات جسمی

افزایش فشار خون، بیماری‌های قلبی و سکته مغزی.

بیماری‌های ریوی مانند برونشیت و آمفیزم.

تهوع، استفراغ، اسهال و مشکلات کبدی.

آسیب به کلیه‌ها و نارسایی کلیوی.

افزایش خطر ابتلا به عفونت‌ها.

سایر مشکلات

کاهش تمرکز، حافظه و توانایی یادگیری.

از دست دادن روابط اجتماعی، مشکلات خانوادگی و مشکلات شغلی.

رانندگی در حالت مستی، روابط جنسی ناایمن و رفتارهای خشونت‌آمیز.

مهم است بدانید که این لیست کامل نیست و هر فرد ممکن است علائم متفاوتی را تجربه کند.علاوه بر این، مصرف مواد مخدر می‌تواند اختلالات روانی قبلی را تشدید کند یا باعث بروز اختلالات جدید شود.

بیشتر بدانید:

دروغگویی در کودکان و راههای درمان آن

عوامل موثر در بروز اختلال چند شخصیتی

اختلالات مربوط به مصرف انواع مختلف مواد مخدر

اختلالات مربوط به مصرف مواد مخدر شامل طیف وسیعی از مشکلات و عوارض ناشی از استفاده نامناسب و غیرمجاز از مواد مخدر و روان‌گردان هستند. این اختلالات می‌توانند بر جنبه‌های مختلف زندگی فرد تأثیر بگذارند و به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند: اختلالات مصرف مواد قانونی (مانند الکل و داروهای تجویزی) و اختلالات مصرف مواد غیرقانونی (مانند هروئین، کوکائین، ماری‌جوآنا و غیره). در ادامه، اختلالات مربوط به مصرف چند نوع مختلف مواد مخدر را به تفصیل توضیح می‌دهیم:

1. اختلال سوء مصرف الکل

    الکل یکی از مواد مصرفی رایج است که می‌تواند به اختلالات جدی سلامت روان و جسم منجر شود.

    اختلالات ناشی از مصرف الکل شامل وابستگی شدید به مصرف، عدم توانایی کنترل مصرف، و بروز مشکلات اجتماعی و قانونی است.

    عوارض جسمی مانند آسیب به کبد، قلب و سیستم عصبی، و عوارض روانی شامل اضطراب و افسردگی را به همراه دارد.

2. اختلال سوء مصرف داروهای تجویزی

    مصرف غیرمجاز و بیش از حد داروهایی مانند مسکن‌ها (مانند اوپیودها)، داروهای ضد اضطراب و داروهای خواب‌آور می‌تواند منجر به اختلال شود.

    این اختلالات معمولاً به وابستگی فیزیولوژیکی و روانی به داروهایی که اغلب به‌صورت قانونی دریافت می‌شوند، مرتبط هستند.

    خطرات جدی شامل وابستگی، سو مصرف، و بروز عوارض جانبی خطرناک ناشی از تداخل دارویی است.

شما می توانید جهت اطلاع از روانشناسی اختلال استرس پس از سانحه( PTSD ) به این صفحه بروید.

3. اختلال سوء مصرف هروئین

    هروئین یک داروی شبه افیونی است که به سرعت عوارض اعتیاد بدن را ایجاد می‌کند و به شدت وابستگی ایجاد می‌کند.

    افراد مبتلا به این اختلال معمولاً کنترل خود را بر مصرف از دست می‌دهند و به‌سرعت به دوزهای بالاتر نیاز دارند.

    عوارض خطرناک شامل عفونت‌های قلبی، مشکلات تنفسی و در نهایت احتمال مرگ ناشی از اوردوز است.

4. اختلال سوء مصرف کوکائین

  کوکائین یک ماده روان‌گردان است که به شدت تأثیرات مستی و وابستگی ایجاد می‌کند.

  مصرف کوکائین سبب افزایش موقتی انرژی، تمرکز و حالت خوب می‌شود، اما به دنبال آن عوارض شدید، از جمله افسردگی و اضطراب سنگین به وجود می‌آید.

    مشکلات قلبی، سکته مغزی، و اختلالات روانی مانند اضطراب و پارانویا از عوارض شایع مصرف این دارو هستند.

5. اختلال سوء مصرف ماری‌جوآنا

    ماری‌جوآنا یکی از مواد مخدر بی‌خطرتر به نظر می‌رسد، اما مصرف مکرر آن می‌تواند منجر به اختلالات خاصی شود.

    اختلال سوء مصرف ماری‌جوآنا می‌تواند به کاهش توانایی‌های شناختی، اختلال در یادگیری و همچنین اثرات منفی بر روابط اجتماعی منجر شود.

    رفتار غیرقابل پیش‌بینی، اضطراب، و حتی مشکلات تنفسی ناشی از مصرف مداوم این ماده می‌تواند به وجود آید.

6. اختلال سوء مصرف آمفتامین‌ها

    آمفتامین‌ها مواد محرک هستند که برای درمان برخی اختلالات (مانند اختلال نقص توجه) استفاده می‌شوند اما می‌توانند در مصرف غیرمجاز به سوء مصرف تبدیل شوند. افراد ممکن است به سرعت به این مواد وابسته شوند و به دوزهای بیشتری نیاز پیدا کنند.

    نوسانات خلقی، افزایش ضربان قلب، و خطرات بهداشتی جدی مانند حمله‌های قلبی یا سکته مغزی از عوارض جدی استفاده از این مواد هستند.

اختلالات مربوط به مصرف مواد مخدر نه تنها بر زندگی فردی شخص تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند پیامدهای جدی برای خانواده، جامعه و سیستم بهداشت عمومی داشته باشد. شناخت دقیق این اختلالات، افزایش آگاهی‌های لازم، و ایجاد روش‌های مؤثر برای پیشگیری و درمان از جمله اقدامات ضروری در مقابله با این معضل است. حمایت اجتماعی، درمان مناسب و آموزش‌های پیشگیرانه می‌تواند به بهبود شرایط مبتلایان و کاهش اثرات سوء این اختلالات کمک کند.

جهت مشاوره‌ و راهنمایی بیشتر با شماره های زیر۰۲۱۲۶۶۴۵۱۷۳-۰۲۱۲۶۶۴۵۱۶۱و یا شماره

۰۹۰۳۴۲۳۰۷۸۹ تماس بگیرید. مجموعه روان پناه  همراه با دکتر سمانه سلامیان روانشناسی بالینی و دکتر سامان سلامیان روانشناس نوجوان در خدمت شما عزیزان است.